In de regio wordt er volop gewerkt aan de transformatie van de ouderenzorg. Projectleider Alke Nijboer vertelt over de verkenning die ze hebben gedaan met Anne-Wil Eewold (Hadoks), Kim van der Weel (Florence), Olga van der Poel en Nathalie Landzaad (HWW), Betty Boomsma (Xtra), Anne Zekveld (WZH), Gwenneley Verkade – Watson (WZH) en Jeanita Berkhout (Gemeente Den Haag).
Niet elke hulpvraag is een zorgvraag
De opdracht was tweeledig,” vertelt Alke. “Enerzijds is er de demografische opgave: het aantal ouderen neemt de komende jaren fors toe en dat zet de zorg onder druk. Maar de echte transformatie zit in hoe we naar hulpvragen van ouderen kijken. Niet elke vraag is een zorgvraag – en niet elke oplossing ligt in het medische domein. Een oplossing in het sociale netwerk, de wijk of het welzijnsdomein kan vaak passender zijn . Dat vraagt om een fundamenteel andere benadering van ouder worden: eerder signaleren, beter begrijpen wat er speelt, en dan de juiste vorm van hulp bieden – die vaak juist níet in de zorg ligt.”
“Ouder worden komt nu eenmaal met gebreken,” zegt Alke. “De samenleving moet ook leren omgaan met ongemak en verlies, zonder dat alles direct gemedicaliseerd wordt. Dat is ook een maatschappelijke opgave.” Begrippen als samenredzaamheid en het tijdig herkennen van sleutelmomenten in iemands leven die gepaard gaan met kwetsbaarheid, zijn daarin cruciaal. Juist op die scharnierpunten kunnen we het verschil maken – door passende hulp te bieden, nog vóór de zorgvraag ontstaat.
Zorg toegankelijk houden
De kern is dat zorg beschikbaar moet blijven voor wie het echt nodig heeft. Dat vraagt een slimme inzet van capaciteit én betere samenwerking met het sociaal domein.
In de verkenning zijn drie lijnen aangehouden:
• de transformatie van ouderenzorg zelf onder woorden brengen,
• in kaart brengen wat er al loopt,
• benoemen wat nog ontbreekt om het geheel sluitend te maken.
Er gebeurt al heel veel!
Wat opvalt is dat er in Haaglanden al veel gebeurt. Alke: “We doen veel. Misschien wel meer dan andere regio’s met een overkoepelend plan.” In Haaglanden is gekozen voor het motto groot denken, klein doen. Alke: “Er is bewust gekozen voor tempo maken op verschillende onderdelen en dus projecten/initiatieven.” De uitdaging is nu om de samenhang te versterken. Door woorden te geven aan de ambitie en benodigde transformatie, ontstaat overzicht en richting.
Drie belangrijke vervolgstappen
De verkenning heeft geleid tot drie concrete hoofdactiviteiten die nodig zijn om verder te komen:
- Investeren in sociaal werk
Er is behoefte aan versterking van het sociaal fundament, bijvoorbeeld door meer ouderenconsulenten en opschaling van bestaande initiatieven. - Vergoten zelfredzaamheid om beter voor zichzelf en elkaar te kunnen zorgen
Veel ouderen die nu zorg krijgen, kunnen nog beter ondersteund worden in hun eigen regie. Dit vraagt om een collectieve regionale aanpak, bijvoorbeeld via een zogenoemde Zelfzorgacademie. Dit is geen nieuw idee en ontstaat op verschillende plekken in het land, maar wel vernieuwend in toepassing op wijkniveau: “Het moet een plek worden waar bestaand aanbod samenkomt, waar in groepsverband gewerkt wordt aan thema’s als omgaan met verlies, ouder worden of het gebruik van hulpmiddelen.” - Slimmer omgaan met zorgcapaciteit
En als er zorg nodig is, moeten we slimmer omgaan met de capaciteit die er is. aldus Alke. Voorbeelden zijn digitale sleutelkastjes, routeoptimalisatie, en laagdrempelige toegang tot personenalarmering. “Het gaat om het beter benutten van wat er al is.”
Van visie naar actie
Deze drie lijnen verschillen sterk van aard: van concrete personele investeringen tot transformatieve concepten en technische optimalisatie. Een van de vervolgstappen is om de ‘kwalitatieve beschrijving van de transformatie’ in cijfers te vertalen. Dus welke indicatoren bepalen de uitkomsten op de transformatie, hoe doen we het nu in de regio en wat is de ambitie? Dit helpt om gerichter te kunnen sturen op activiteiten. In de zomer willen we hierin stappen gaan zetten.
Een tweede vervolgstap is de onderdelen van de inhoudelijke verkenning uit te werken richting planvorming en uitvoering.
